منظور از نگهداری و تعمیر مجموعه عملیات و فعالیت هایی است که در جهت حفظ، کنترل و افزایش عمر مفید تجهیزات، تاسیسات و دستگاه ها انجام می شود. نگهداری و تعمیرات به موقع هر تجهیزی ، از مهمترین مسائل کارخانه های صنعتی و کارگاه های ساختمانی می باشد.
برنامه های نگهداری و تعمیر، مدیریت را در جهت برنامه ریزی و نظارت بهتر بر امور یاری می کند و با به کارگیری آنها میتوان از امکانات موجود حداکثر استفاده را نمود. تعمیر جرثقیل نیاز به ابزار بسیار متنوع و مهارت‌های مختلفی دارد و در برخی از شرکتهای کوچک و کارگاه های خصوصی جمع‌آوری همه این ابزار و افراد ماهر در یک مجموعه کار بسیار دشوار و هزینه برای است ازاین‌رو برخی از امور مربوط به تعمیرات جرثقیل به گروه‌های صنعتی دیگر واگذار می‌شود.
انتخاب گروه فنی و متعهد و متخصص نیز به واسطه عدم دانش و دسترسی مالکان صنایع به جرثقیل های سقفی بسیار مهم بوده و در بازدید های زیادی توسط کارفرمایان اعلام شده که متاسفانه افراد نامتخصص مانند تصاویر ذیل به بهانه های سودجویی باعث اعمال خسارتهای هنگفتی به تجهیزات مجموعه ها شده اند.
تمام موارد و اقداماتی که برای نگهداری، تعمیر و تعویض انجام می شود باید در دفترچه مخصوص یا دفتر گزارشکار واحد ثبت و گزارش داده شوند و توسط مسئول واحد یا تعمیرکار تائید گردند. همچنین اسناد و مدارک مرتبط با نگهداری و تعمیر باید به نحو مناسب بایگانی شود. پرسنل بخش نگهداری و تعمیر باید دانش کافی در مورد ماشین آلات داشته باشند و از خطرات محیط کارگاه باشند. نکات ایمنی مورد اشاره از شروع انجام عملیات تعمیر مهمتر می باشند.
قبل از شروع تعمیرات باید به مهمترین نکات زیر توجه نمود:
- محوطه انجام تعمیرات باید توسط طناب یا نرده از محوطه اطراف جدا شود و فقط پرسنل تعمیرات وارد این محوطه شوند.
- اگر حرکت یا سقوط هر بخش دیگری از جرثقیل باعث ایجاد خطر در هنگام پیاده سازی، تعمیر و سرهم کردن می شود باید آن بخش را مهار و یا تقویت نمود.
- اگر روشن بودن الکتروموتورها برای انجام تعمیرات ضرورتی ندارد باید آن را خاموش نمود و کارت قرمز بر روی تابلو برق نصب گردد.
- به هیچ وجه نباید افراد زیر قطعات تحت تعمیر و یا روی قطعات قرار بگیرند.
- در برخی از سایت ها نیاز است که دسته فرمان یا ریموت کنترل و همچنین تابلو برق محلی نیز قفل شوند.
- علائم اخطار باید در خارج کابین و بر روی جرثقیل نصب شود که مشخص کند جرثقیل در حال سرویس است و نباید از آن استفاده کرد.
در هنگام انجام تعمیرات، به موارد زیر توجه کنید:
- قبل از هر اقدامی از ابتدا تصمیم بگیرید که شما و تیم همراهتان درست و حرفه ایی کار کنید.
- از تمام لوازم حفاظت فردی علی الخصوص کمربند ایمنی با لینارد سالم استفاده کنید و محلهایی برای نصب قلاب آن را مشخص کنید.
- جرثقیل را تمیز نگه دارید. روغن و گریس را از روی بدنه پاک کنید و دستمال نظافت، کابل، زنجیر، سطل و بشکه و سایر وسایلی که امکان ایجاد خطر دارد را بردارید. آچار و لوازم را در جعبه ابزار قرار دهید. از پاک کننده هایی غیر قابل اشتعال برای تمیز کردن استفاده کنید.
- قبل از کار کردن از دستکش تمیز و خشک استفاده کنید.
- هنگام کار لباس های گشاد نپوشید چون ممکن است لباس در قطعات متحرک گیر کند و خطر ایجاد کند و دست و پا و البسه را از چرخدنده، سیم بکسل، درام و قرقره دور نگه دارید.
- اطمینان حاصل کنید که وسایل ایمنی مثل کپسول آتش نشانی در دسترس باشند و لوازم ایمنی را دست کاری نکنید.
- وقتی می خواهید از جرثقیل بالا بروید با دست سیم بکسل ها را برای کمک به بالارفتن نگیرید. سیم بکسل ها به علت روغن کاری لغزنده هستند و ممکن است باعث سقوط شما شوند.
بعد از انجام تعمیرات و قبل از به کارگیری جرثقیل، باید به موارد زیر توجه نمود:
- تمام قسمت هایی که در تعمیرات باز و بسته شده باید به صورت چشمی بازرسی و عملکرد آن بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که اجزا به تنهایی درست کار می کنند.
- برای شروع کار مجدد جرثقیل، همه افراد از روی جرثقیل تخلیه شوند و قبل از صدور فرمان به تمام پرسنل حاضر در سایت اطلاع رسانی انجام شود.
- تجهیزات آسیب دیده ای که تعمیرات اساسی روی آنها انجام شده قبل از به کارگیری باید توسط تکنیسین های آموزش دیده و مجرب و یا نمایندگی شرکت سازنده به طور کامل مورد آزمایش قرار بگیرد.
- علائم و تابلوهای هشدار تعمیرات را بردارید و علائم و تابلوهای شرایط کاری جرثقیل را مجددا در مکان های مناسب قرار دهید.
عیوب زیر باید به سرعت تعمیر شوند تا ایمنی کار باربرداری تضمین شود:
- مشاهده فرمان توقف اضطراری از سوی هر شخصی
- اجزای مهم مکانیزم های متحرک در صورتی که دچار ترک، شکستگی، خوردگی، خمیدگی و ساییدگی شدید شده باشند.
- اجزای مهم سازه جرثقیل در صورتی که دچار ترک، خمیدگی، شکستگی و ساییدگی شدید شده باشند.
- قلاب بار معیوب باید تعویض شود. تعمیر آن با روش هایی مثل جوش دادن و خم کردن قابل قبول نیست.
- شیطانک روی قلاب باید تعویض یا نصب گردد.
- حذف صدای غیر نرمال در حین کار
- عدم کارکرد لیمیت سوئیچ ها
- عدم توانایی جرثقیل در ثابت نگهداشتن ارتفاع بار
- صدای انفجار یا جرقه در هر حالتی
نکته مهم
انجام تعمیرات و تغییرات بر روی جرثقیل یک کار تخصصی است که نیاز به آموزش و تجربه دارد. قبل از اقدام به تعمیر با شرکت سازنده یا نمایندگی شرکت و یا تعمیرگاه مجاز تماس و هماهنگی انجام شود. به خصوص در زمانیکه تعمیرات همراه با عملیات جوشکاری باشد.